Nhiệm kỳ qua, ngành Thanh tra tỉnh Quảng Bình đã tuân thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và nhiệm vụ phát triển KT-XH của tỉnh để triển khai công tác thanh tra, kiểm tra theo đúng chức năng, nhiệm vụ được pháp luật quy định; tập trung vào những lĩnh vực trọng điểm, nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí như quản lý, sử dụng đất đai, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý và khai thác tài nguyên khoáng sản, quản lý tài chính, ngân sách, thuế; chính sách văn hóa - xã hội; tuyển dụng công chức, viên chức...
         Về thanh tra hành chính và thanh tra, kiểm tra chuyên ngành
         Trong 5 năm, toàn ngành thanh tra đã triển khai thực hiện 1.506 cuộc thanh tra, kiểm tra; trong đó gồm: 334 cuộc thanh tra hành chính, 1.172 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành. Qua thanh tra, kiểm tra phát hiện sai phạm 114,67 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 45,23 tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính 24,09 tỷ đồng, giảm trừ thanh toán 45,35 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 03 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích 818 m2; kiến nghị xử lý 36.094 m2 đất. Số tiền đã thu hồi 56,22 tỷ đồng; kiến nghị xử lý hành chính 213 tổ chức và 640 cá nhân; chuyển hồ sơ 06 vụ việc có dấu hiệu tội phạm qua cơ quan Cảnh sát điều tra để điều tra làm rõ hành vi vi phạm.
         Riêng trong năm 2019, thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ và UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh đã chủ trì thanh tra đột xuất việc sử dụng đất và tình hình gây ô nhiễm môi trường tại Dự án chăn nuôi bò thịt của Công ty TNHH Chăn nuôi Hoà Phát; thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật đối với Dự án Quần thể resort, biệt thự nghỉ dưỡng và giải trí cao cấp FLC của Tập đoàn FLC đầu tư trên địa bàn tỉnh. Kết quả thanh tra tình hình sử dụng đất và gây ô nhiễm môi trường tại Dự án chăn nuôi bò thịt của Công ty TNHH Chăn nuôi Hoà Phát đã được HĐND tỉnh chất vấn tại kỳ họp thứ 12; yêu cầu doanh nghiệp khẩn trương khắc phục và thực hiện nghiêm các nội dung kết luận của Thanh tra tỉnh.
         Đối với các Dự án Quần thể resort, biệt thự nghỉ dưỡng và giải trí cao cấp FLC của Tập đoàn FLC đã được Ban Thường vụ Tỉnh uỷ chỉ đạo các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện kết luận thanh tra nhằm đảm bảo cho các dự án triển khai thực hiện đúng các quy định của pháp luật (Văn bản chỉ đạo số 854-CV/TU ngày 14/01/2020 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về việc khẩn trương thực hiện kết luận thanh tra đối với Dự án FLC tại Quảng Bình).
         Về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
        Trong nhiệm kỳ, ngành thanh tra đã tham mưu cho các cơ quan hành chính Nhà nư¬¬¬¬ớc tiếp 8.748 lư¬ợt công dân, (tăng 6.670 lượt so với nhiệm kỳ trước), trong đó có 487 lượt đoàn đông người (tăng 415 lượt so với nhiệm kỳ trước); tiếp nhận và xử lý 7.247 đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân, (tăng 5.533 đơn so với nhiệm kỳ trước) trong đó: khiếu nại 2.212 đơn; tố cáo 1.268 đơn; phản ánh, kiến nghị 3.767 đơn.
         Nội dung công dân khiếu nại, tố cáo và phản ánh, kiến nghị chủ yếu liên quan đến bồi thường, hỗ trợ do sự cố môi trường biển; thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; tranh chấp đất đai; việc thực hiện chế độ đối với người được hưởng chính sách thương binh, chính sách đối với người có công; khiếu nại quyết định hành chính; tố cáo làm trái các quy định của pháp luật, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thực thi nhiệm vụ, công vụ; tố cáo nội dung xét tuyển viên chức sự nghiệp; hành vi tham nhũng...
         Số đơn thư có tính chất phức tạp, kéo dài tăng cao trong nhiệm kỳ chủ yếu liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ thiệt hại do ô nhiễm môi trường biển của công dân một số xã ven biển; liên quan đến bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng nâng cấp Quốc lộ IA trong 2 giai đoạn ; bồi thường khi nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để thực hiện một số dự án giao thông, điện lực, thuỷ lợi, công nghiệp, du lịch…Đã có nhiều đoàn khiếu nại đông người kéo đến Trụ sở UBND tỉnh và Trụ sở tiếp công dân của tỉnh làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự trên địa bàn.
         Trên cơ sở các quy định của pháp luật, ngành thanh tra đã tham mưu giải quyết 1.469/1.122 đơn khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 98,3%, trong đó: Khiếu nại 1.122/1.140 đơn, đạt 98,4%; tố cáo 347/354 đơn, đạt 98,0%.
          Kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi vào ngân sách Nhà nước 8.019 triệu đồng, 1.165 m2 đất; trả lại cho công dân 232,1 triệu đồng 2.907 m2 đất; thu hồi 04 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thừa kế trái pháp luật với diện tích 855 m2; hỗ trợ cho 01 cơ sở kinh doanh bị thiệt hại do sự cố ô nhiễm môi trường biển; rà soát lại 04 trường hợp bồi thường sự cố ô nhiễm môi trường biển không đúng đối tượng với số tiền 135,5 triệu đồng; kiến nghị xử lý hành chính 55 cá nhân sai phạm. Đặc biệt, ngành Thanh tra đã tham mưu, giúp chính quyền từ tỉnh đến cơ sở giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người, kéo dài của công dân liên quan đến bồi thường do ô nhiễm môi trường biển.
         Có thể khẳng định rằng: Năm năm qua, ngành Thanh tra Quảng Bình đã kịp thời triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ thanh tra; tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn.
         - Qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện nhiều sai phạm; thu hồi tiền nộp ngân sách Nhà n¬ước và điều chỉnh, giảm trừ các khoản tiền từ nguồn ngân sách Nhà nước; kịp thời chấn chỉnh các doanh nghiệp thực hiện đúng quy định của pháp luật về đầu tư, về xây dựng; về sử dụng đất; khai thác tài nguyên, khoáng sản; quản lý nhà nước về môi trường, bảo vệ và phát triển rừng, đồng thời, xử lý nghiêm minh những tổ chức, cá nhân vi phạm.
         - Cấp uỷ, chính quyền các cấp trong tỉnh đã quan tâm mạnh mẽ hơn công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; chú trọng giải quyết các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp, các vụ việc mới phát sinh, nhất là các vụ việc liên quan đến bồi thường, hỗ trợ thiệt hại do sự cố môi trường biển và đất đai đã được tập trung giải quyết.
         - UBND tỉnh đã tăng cường chỉ đạo các sở, ban, ngành rà soát, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, quy định trong lĩnh vực quản lý đất đai, tài chính, đầu tư xây dựng cơ bản, thực hiện chính sách xã hội trong phạm vi địa phương; chỉ đạo tăng cường phối hợp giữa các cấp, các ngành trong giải quyết các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp.
         - Thanh tra tỉnh cũng đã kịp thời tham mưu cho Uỷ ban nhân dân tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo về tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trước và trong thời gian tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XIV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021; các Hội nghị của Trung ương Đảng, các kỳ họp của Quốc hội, các ngày lễ lớn của đất nước và của tỉnh. Đã phối hợp với các cấp, các ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; tập trung rà soát và phối hợp để giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài. Công tác đối thoại trong giải quyết khiếu nại được quan tâm, tiến hành công khai dân chủ.
         - Sự phối hợp giữa cấp tỉnh và cấp huyện, giữa Thanh tra tỉnh với các sở, ngành, địa phương chặt chẽ và hiệu quả hơn trước; kết quả giải quyết có lý, có tình và có sức thuyết phục hơn. Nhận thức trách nhiệm của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo ngày càng được nâng lên.
         - Việc thực hiện Chỉ thị số 26-CT/TU ngày 31/5/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo ngày càng được tăng cường và đi vào thực chất.
         Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nhất là những vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài trong nhiệm kỳ qua vẫn còn những hạn chế nhất định, chủ yếu do một số nguyên nhân sau:
         - Một số quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng còn có nội dung không rõ ràng, thiếu đồng bộ và thiếu thống nhất, thậm chí có sự mâu thuẫn giữa các văn bản, nên khi giải quyết gặp vướng mắc trong áp dụng pháp luật.
         - Hồ sơ quản lý của các cơ quan nhà nước (sổ địa chính, bản đồ địa chính, lý lịch cán bộ, lý lịch quân nhân và những người tham gia kháng chiến…) do hoàn cảnh chiến tranh và thiên tai, tách, nhập địa giới hành chính, cán bộ thay đổi, luân chuyển qua các thời kỳ… nên lưu trữ không đầy đủ, khi phát sinh khiếu nại không đủ tài liệu để xem xét, kết luận giải quyết.
         - Công tác bố trí cán bộ, công chức làm công tác xử lý, giải quyết đơn đã được quan tâm nhưng vẫn còn thiếu về số lượng; do yêu cầu chuyển đổi vị trí công tác nên việc đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ và kỹ năng tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa kịp thời đáp ứng yêu cầu.
         - Về phía công dân nhiều trường hợp chấp hành không nghiêm pháp luật về khiếu nại, tố cáo; thậm chí cố chấp được thua, cố tình đeo bám cơ quan nhà nước, lợi dụng quyền khiếu nại để gửi đơn nhiều nơi, từ Trung ương đến địa phương. Một số vụ việc có dấu hiệu công dân bị các phần tử xấu kích động, lôi kéo đông người nhằm gây áp lực với chính quyền các cấp, gây mất an ninh trật tự tại công sở nhà nước; một số vụ việc công dân khiếu nại không đạt mục đích chuyển sang tố cáo những người giải quyết hoặc ký quyết định, kết luận giải quyết.
         Trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nhất là đơn thư khiếu nại, tố cáo tồn động, phức tạp, kéo dài; ngành Thanh tra tỉnh tập trung quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII; bám sát mục tiêu Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 của Thanh tra Chính phủ.
         Dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới còn tiếp tục diễn biến phức tạp. Tình trạng khiếu nại, tố cáo đông người về lĩnh vực đất đai, môi trường tại những địa phương có triển khai thực hiện các dự án về công nghiệp, giao thông, du lịch, xây dựng, nông nghiệp vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường. Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và kiến nghị liên quan đến việc đền bù thiệt hại do sự cố môi trường biển tại một số nơi chưa giảm. Tố cáo đối với vi phạm trong quản lý đất đai, tài chính, ngân sách, thực hiện chính sách xã hội, tuyển dụng viên chức, sắp xếp bộ máy sẽ phát sinh thêm.
         Ngoài ra các đối tượng xấu lợi dụng cơ hội để kích động, lôi kéo, mua chuộc người dân khiếu nại, tố cáo đông người, gây áp lực với chính quyền hoặc có những hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân.
          Trước tình hình đó, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, ngành Thanh tra Quảng Bình tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:
         Trước hết, tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác quản lý nhà nước và việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao của cơ quan, đơn vị, địa phương. Hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành tập trung vào những nội dung vi phạm pháp luật và chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong việc thực thi pháp luật chuyên ngành.
         Thứ hai, tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp; Quy chế phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp đã được ban hành kèm theo Quyết định số 3537/QĐ-UBND ngày 31/10/2016 của UBND tỉnh; khắc phục, hạn chế sự chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra, kiểm tra và kiểm toán.
         Thứ ba, tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Luật khiếu nại, Luật Tố cáo, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.
         Thứ tư, tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 363 của Thanh tra Chính phủ; phối hợp chặt chẽ việc tổ chức tiếp công dân phục vụ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng theo Kế hoạch số 1479/KH-UBND ngày 10/ 9/2019 của UBND tỉnh; tập trung giải quyết các vụ khiếu kiện đông người, phức tạp, kéo dài.
         Thứ năm: Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao sự hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Phối hợp nắm tình hình, làm rõ động cơ mục đích để xử lý nghiêm minh những trường hợp lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để lôi kéo, kích động đông người, phức tạp, kéo dài, vượt cấp làm ảnh hưởng an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
         Mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp mà Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra là động lực, là tiền đề thuận lợi để ngành Thanh tra tỉnh phát huy những kết quả đạt được, nỗ lực phấn đấu hơn nhằm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội đề ra./.

NGUYỄN HUỆ